Αγοραφοβία

Τι είναι η αγοραφοβία 

Η λέξη προέρχεται από την ελληνική λέξη αγορά (τόπος συγκέντρωσης) και φοβία (μη λογικός φόβος). Αυτοί που υποφέρουν από αγοραφοβία συνήθως αισθάνονται ένα πολύ έντονο φόβο σε διάφορες περιστάσεις, κατά τις οποίες διακατέχονται από το συναίσθημα ότι δεν μπορούν εύκολα να ξεφύγουν. Τυπικά παραδείγματα αποτελούν τα μεγάλα, πολυσύχναστα μαγαζιά, τα τρένα, ο υπόγειος, τα ασανσέρ και οι αυτοκινητόδρομοι. Τα συναισθήματα που βιώνουν  αυτά τα άτομα είναι παράλογη ανησυχία μήπως χάσουν τον έλεγχο, μήπως δεν συμπεριφερθούν με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο, μήπως λιποθυμήσουν, πάθουν καρδιακή προσβολή ή ακόμα μήπως  πεθάνουν. Οι αγοραφοβικοί, λοιπόν, συχνά αποφεύγουν κάποιες καταστάσεις και καθημερινές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα να καταλήγουν να ζούν εγκλωβισμένοι μέσα στο σπίτι.

  Οι κρίσεις πανικού μπορεί να είναι περιορισμένες και να προκαλούνται κάτω από συγκεκριμένες μόνο περιστάσεις, μπορεί, όμως να εμφανίζονται και γενικευμένα. Πολλοί άνθρωποι συχνά εμφανίζουν και καταθλιπτικά συμπτώματα ταυτόχρονα με την αγοραφοβία, αλλά αυτά απομακρύνονται όταν η αγοραφοβία αντιμετωπιστεί.

H έκταση του προβλήματος

Υπολογίζεται ότι περίπου 1% του γενικού πληθυσμού πάσχει από αγοραφοβία, σε τέτοιο βαθμό ώστε να επηρεάζεται η καθημερινή του δραστηριότητα. Από την άλλη μεριά, υπολογίζεται ότι περίπου 1 στους 10 αντιμετωπίζει κάποιο από τα προβλήματα που έχουν προαναφερθεί ως συμπτώματα της φοβίας.

Αίτια του προβλήματος

 Δεν φαίνεται να υπάρχει ένα μόνον αίτιο για την εμφάνιση της αγοραφοβίας. Συνήθως εμφανίζεται στη αρχή της ενήλικης ζωής με την μορφή μιας κρίσης πανικού. Η πρώτη αυτή κρίση αναφέρεται ότι συμβαίνει τελείως ξαφνικά και ‘ανεξήγητα’. Στη συνέχεια όμως το άτομο φοβάται ότι θα αναβιώσει παρόμοια συναισθήματα και αρχίζει να αποφεύγει ό,τι νομίζει ότι μπορεί να προκάλεσε την πρώτη αυτή κρίση. Μερικοί από τους παράγοντες που φαίνεται να προκαλούν μια κρίση πανικού είναι : στρεσογόνες καταστάσεις, το χάσιμο του ελέγχου, μια τάση για γρήγορη αναπνοή (λαχάνιασμα), μεταβολές σε χημικές εγκεφαλικές ουσίες και η παρερμηνεία φυσιολογικών εκδηλώσεων άγχους.

Θεραπεία

Η θεραπεία της αγοραφοβίας ανέκαθεν συμπεριλάμβανε τη χρήση φαρμάκων όπως τα ηρεμιστικά. Τα τελευταία 25 χρόνια δημιουργήθηκαν ψυχολογικές θεραπείες , οι οποίες εμφανίζονται το ίδιο, αν όχι πιο αποτελεσματικές, σε σχέση με τα φάρμακα. Περισσότεροι από το 70% των ανθρώπων που υποβάλλονται σε γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία επιτυγχάνουν τεράστια μείωση του προβλήματος.

Το βασικό στοιχείο σε μια επιτυχημένη θεραπεία είναι να βοηθηθεί ο πελάτης ώστε να αντιμετωπίσει σταδιακά τους φόβους του.  Η τεχνική που το επιτυγχάνει ονομάζεται  ‘έκθεση’ στην οποία, συνήθως, απαιτείται και η ενεργή συμβολή του θεραπευτή.

Η βασική αρχή της θεραπείας είναι πολύ απλή. Εάν κάποιος παραμείνει σε μια κατάσταση που προκαλεί φόβο αρκετή ώρα, σιγά-σιγά το άγχος μειώνεται. Επιπλέον, ο θεραπευτής διδάσκει στον πελάτη κάποιες γνωστικές τεχνικές, όπως είναι πώς να ελέγχει τη σκέψη του. Για παράδειγμα, ο θεραπευόμενος μαθαίνει να λέει στον εαυτό του ότι ‘όλος ο κόσμος δεν παρακολουθεί εμένα’. Οι ασκήσεις χαλάρωσης και ο έλεγχος της αναπνοής βοηθούν στην αντιμετώπιση μιας κρίσης πανικού.

Αυτές οι μέθοδοι μπορεί να χρησιμοποιηθούν από ειδικούς θεραπευτές αλλά και να διδαχθούν στον ασθενή μέσα από ειδικές μεθόδους και βιβλία.