Το άγχος αποτελεί ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα. Έχει υπολογιστεί ότι το 27% των ασθενών με ψυχικά προβλήματα πάσχουν από αγχώδη διαταραχή.
Τι είναι το άγχος ;
Οι αγχώδεις διαταραχές διαφοροποιούνται στη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, όπου βιώνεται ένα συνεχές συναίσθημα φόβου και άγχους και στη διαταραχή ή κρίση πανικού, η οποία εμφανίζεται εντελώς ξαφνικά και περιλαμβάνει μια σειρά συμπτωμάτων όπως η ανησυχία και ο ανεξήγητος φόβος. Ο φόβος και μόνον για μία επερχόμενη κρίση πανικού καθιστά τους ανθρώπους ανίκανους να συνεχίσουν κανονικά τη δουλειά τους, τις κοινωνικές τους δραστηριότητες και μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στην αγοραφοβία. Άλλες φοβίες μπορεί να εστιάζουν σε συγκεκριμένες καταστάσεις ή αντικείμενα (π.χ. το ύψος, οι κλειστοί χώροι, διάφορα έντομα και ζώα). Άτομα με αγχώδη διαταραχή συχνά βιώνουν διάφορους φόβους και για μακρά χρονική περίοδο.
Διάθεση
Τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη διάθεση ενός ατόμου που πάσχει από αγχώδη διαταραχή είναι ο εκνευρισμός και το συναίσθημα του εγκλωβισμένου.
Γνωστικό επίπεδο
Η σκέψη χαρακτηρίζεται από μία υπερβολική ανησυχία για όλα τα πράγματα. Μπορεί το άτομο να αισθάνεται ανεπαρκές και αναποτελεσματικό ή ότι απειλείται από καταστάσεις και ανθρώπους. Συχνά παρατηρείται πρόβλημα στη συγκέντρωση της προσοχής.
Η αγχώδης διαταραχή, συνήθως οδηγεί το άτομο σε υπερένταση και το κάνει να αισθάνεται άβολα. Συχνά ψάχνει να βρεί πιθανούς κινδύνους ή δυσκολίες με σκοπό να τις αποφύγει. Πολλές φορές τα συμπτώματα μειώνονται με το να αποφεύγει πιθανές αγχογόνες καταστάσεις.
Δεν υπάρχει μόνο ένας αιτιολογικός παράγοντας για την εμφάνιση της αγχώδους διαταραχής. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση. Άλλες φορές το πρώτο επεισόδιο συμπίπτει με κάποιο γεγονός όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, η ανεργία, η γέννηση ενός παιδιού, είτε με την έναρξη κάποιας άλλης ασθένειας ή με μια περίοδο αυξημένου άγχους.
Κατά το παρελθόν οι βενζοδιαζεπίνες δίνονταν σαν βασική θεραπευτική επιλογή. Τελευταία, έχει μειωθεί η χορήγησή τους λόγω της εξάρτησης που προκαλούν. Άλλοι τύποι θεραπείας έχουν αποδειχθεί πιο αποτελεσματικοί για τη μείωση των συμπτωμάτων. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η πιο αποτελεσματική θεραπεία είναι η γνωστική-συμπεριφορική. Στα πλαίσια της γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείας έχουν διαμορφωθεί διάφορες τεχνικές θεραπευτικής παρέμβασης. Η θεραπεία είναι δομημένη και αποτελεί ένα αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ του πελάτη και του θεραπευτή.
Εκτός από θεραπευτική αγωγή είναι, επίσης, και μια εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς ο θεραπευόμενος μαθαίνει πώς να συμπεριφέρεται και να σκέφτεται, εγκαταλείποντας τις προβληματικές συνήθειες του παρελθόντος.
Τα μέρη μιας θεραπείας αποτελούν :
1. Ενημέρωση για τη φύση της αγχώδους διαταραχής και πώς εμφανίζεται. Τυχόν λανθασμένες σκέψεις ότι μπορεί κάποιος να κινδυνέψει από μια τέτοια διαταραχή πρέπει να διορθώνονται.
2. Εκπαίδευση σε τεχνικές χαλάρωσης, οι οποίες μειώνουν την υπερένταση.
3. Αποδυνάμωση των φόβων μέσα από τον πειραματισμό και την εκλογίκευση.
4. Αύξηση της δραστηριότητας και προσπάθειες αντιμετώπισης του φοβογόνου ερεθίσματος, με αμοιβή όταν αυτό επιτυγχάνεται.
Κάποιες τεχνικές έχουν χρησιμοποιηθεί τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο. Φαίνεται ότι η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αγχώδη διαταραχή, τη διαταραχή πανικού και την αγοραφοβία.
Είναι αποτελεσματικότερη από τη φαρμακευτική αγωγή γιατί τα αποτελέσματα έχουν διάρκεια. Εφόσον το άτομο έχει μάθει τρόπους να αντιμετωπίζει τις διάφορες καταστάσεις, φαίνεται ότι και μετά το τέλος της θεραπείας μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτές τις τεχνικές και να επιλύει μελλοντικά προβλήματα.
Όταν κάποιος αντιμετωπίζει προβλήματα προσαρμογής ή διαπροσωπικών σχέσεων μπορεί να ωφεληθεί από διάφορες μορφές ψυχοθεραπείας, όταν όμως πάσχει από αγχώδη διαταραχή φαίνεται ότι η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα.